Таълим муассасаларининг ўқув хоналарида машғулотлар ўтказишда меҳнатни муҳофаза қилиш талабларига мувофиқ ўқув хоналарида ҳаво ҳарорати енгил жисмоний ишда 21º С, ўртача оғир ишда 17º С ва оғир ишда 16º С дан паст бўлмаслиги керак.

 Физика ўқув лаборатория хонасида мунтазам равишда ҳарорат 18º С – 21º С, ҳавонинг намлиги 40 – 60 фоиз бўлиши керак.

Таълим муассасаси ҳудудидаги ҳожатхоналар иссиқ сув ва канализация тизимига уланган бўлиши лозим.

 Таълим муассасасида канализация тизими йўқ бўлганда давлат санитария назорати органлари билан келишилган ҳолда таълим муассасасида ер қатламини ифлослантирмаган ҳолда душхоналардан ва юз-қўл ювгичлардан сув оқмайдиган қурилмали ахлат ўраларининг мавжуд бўлишига рухсат этилади.

(Ўзбекистон Республикаси меҳнат ва аҳолини ижтимоий муҳофаза қилиш вазирининг “Таълим муассасаларининг ўқув хоналарида машғулотлар ўтказишда меҳнатни муҳофаза қилиш қоидаларини тасдиқлаш ҳақида”ги (Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлиги томонидан 2013 йил 1 апрелда рўйхатдан ўтказилди, рўйхат рақами 2446) 2013 йил 1 мартдаги 14-Б-сон буйруғи).

Туман адлия бўлими бошлиғи
У.Донияров

Жиноят ишлари бўйича Узун туман судининг 2022 йил 21 октябрдаги ҳукмига кўра фуқаро А.Б.ни (исми шарифи ўзгартирилган) Ўзбекистон Республикаси ЖК 266-моддасининг 2-қисми билан айбли деб топиш ҳақидаги жиноят иши кўриб чиқилди.

Унга кўра, судланувчи А.Б.2022 йил 2 июль куни соат 21-55 ларда фуқаро Б.Б.ни номига расмийлаштирилган “Кобальт” русумли, 75S 000 NA (рақами ўзгартирилган)давлат рақамли автомашинани Узун тумани “Серҳаракат” маҳалласи ҳудудидан ўтувчи 4Р-108А-автомобиль йўлидан бошқариб бораётиб, ушбу йўлнинг 116-километрида амалдаги “Йўл ҳаракати қоидалари”нинг 4-бандидаги “Йўл ҳаракати қатнашчилари йўлдаги бошқа ҳаракат қатнашчиларининг ҳаракатланишига тўсқинлик қилмаслиги ва хавф туғдирмасликлари керак”, 77-банди 3-қисмидаги “Ҳайдовчи транспорт воситасини бошқариш пайтида аниқлай олиши мумкин бўлган хавф юзага келса, у транспорт воситасининг тезлигини тўлиқ тўхташни таъминлайдиган даражада камайтириши ёки тўсиқни бошқа ҳаракат қатнашчилари учун хавф туғдирмаган ҳолда айланиб ўтиш чораларини кўриши керак” деб кўрсатилган талабларига зид равишда ҳаракатланиб, йўналиши бўйича йўлнинг чап томонидан ўнг томонига кесиб ўтаётган 16.02.2014 йилда туғилган вояга етмаган В.В.ни (исм шарифи ўзгартирилган) автомашинанинг ўнг олд томони билан уриб юборган.

Натижада вояга етмаган В.В. ҳаёти учун хавфли бўлган тан жароҳатлари олиб ҳодиса жойида вафот этган.

Суд томонидан судланувчи А.Б.ни Ўзбекистон Республикаси ЖК 266-моддасининг 2-қисми билан айбли деб топиб, унга нисбатан тегишли жазо чораси қўлланилди.

Аммо шуни унутмаслигимиз керакки вафот этган шахсни ҳеч ким ҳаётга қайтара олмайди. Айбдор суд тайинлаган жазодан ташқари бир умр виждон азобида, вафот этган шахсни яқин қариндошлари бир умр айрилиқ азобида қийналишади.

Шунга кўра, шошилаётган жойимизга бироз кечиксак ҳам агар пиёда бўлсак йўлни кесиб ўтаётганда, ҳайдовчи бўлсак тезликни оширмасдан хушёр ҳолатда эҳтиёткорлик билан ҳаракатланишимиз лозим бўлади.

ЖИБ Узун туман судининг

девонхона мудири                                                                   Д.Тангирқулов

Ҳаммамиз орзу қилиб кутаётган Янги йилнинг кириб келишига, қишки таътил бошланишига ҳам саноқли кунлар қолди. Болаларни арча атрофида бўладиган байрам тадбирлари кутиб турибди. Албатта, бундай байрамлар турли хил пақилдоқлар, минифеерверкларсиз ўтмайди. Энг ёмони, ушбу воситаларнинг фарзандларимиз соғлигига, ҳаётига хавф туғдиришидр. Пиротехника воситалари савдосига қарши курашиш бўйича қандай ишлар амалга оширилмоқда, яқинлашиб келаётган Янги йил байрамини тинч-осойишта ўтказиш учун қандай чора-тадбирлар кўрилмоқда? Бироқ, баъзида нафақат болалар ва уларнинг ота-оналари, балки бундай тадбирларнинг ташкилотчилари ҳам сифациз пиротехника воситалари ёки улардан фойдаланиш қоидаларига риоя қилмаслик инсон соғлиғи, ҳатто ҳаёти учун жиддий хавф солиши мумкинлиги ҳақида ўйлаб кўрмайдилар. Пиротехника воситалари савдосидек ноқонуний фаолият билан шуғулланувчиларни бозорларда, савдо расталари, дўконлар, таълим муассасалари ва бошқа аҳоли гавжум бўлган жойларда учратиш мумкин. Шу боис сўнги йилларда Ўзбекистонда пиротехника буюмларидан фойдаланишни тартибга солиш, бу борадаги тегишли қонунчилик базасини такомиллаштиришга катта эътибор қаратилмоқда. Бежиз буни ноқонуний, деб атаётганимиз ёқ. Чунки “Ўзбекистон Республикаси ҳудудида пиротехника буюмлари муомаласини давлат томонидан тартибга солиш ва назорат қилишга доир қўшимча чора-тартиблар тўғрисида”ги қарори билан “Пиротехника буюмларини яратиш, ишлаб чиқариш, ташиш, сақлаш, реализация қилиш, улардан фойдаланиш, уларни йўқ қилиш ва утилизация қилиш бўйича фаолиятни лицензиялаш тўғрисида”ги Низом тасдиқланган.

МУХОКАМА ВА НАТИЖАЛАРИ
Сўнги йилларда янги йил байрами кунларида пиротехник воситалар билан куйиш жароҳатини олишни назорат қилиш мақсадида доимий статистика олиб борилмоқда. Натижалар шуни кўрсатадики, сўнгги йиллар мобайнида жамоат хавфсизлиги орган ходимлари томонидан олиб борилган сай-ҳаракатлар натижасида бу турдаги жароҳатланишлар кескин камайган. Агарда бундан 5-6 йил аввал янги йил кириш кунларида пиротехника воситалар билан куйиш жароҳатларини олиш жуда кўп кузатилган бўлса, бу йил бундай мурожаат қилганлар бўлмади. Аксарият холатларда ушбу буюмларни ўсмирлар ва ёш болалар сотиб олиб, кўчалар ва бошқа жамоат жўйларда тўсатдан портлатишади. Бунинг оқибатида йўловчилар, айниқса, кексалар чўчиб кетишади, уларнинг асаби бузилади. Бази пайтларда эса тан-жарохати олиш, ёнғин келиб чиқиши, хатто бошақаларнинг ўлими билан боғлиқ баҳциз ҳодисалар ҳам юз бериши мумкин. Валхоланки перотехника буюмларини сотувчилар буни, қолаверса, мазкур юқори потенсиал хавфга эга бўлган воситалар биринчи навбатда уларни ишлатувчи болалар ва ўсмирлар учун жиддий таҳдид туғдиришини яхши билишади шунга қарамасдан ўзларини моддий манфатларини бошқаларнинг соғлиғи, ҳатто хаётидан устун қўйишади Пиротехника воситаларини жамоат хавфсизлиги таъсирини олдини олиш мақсадида Вазирлар Маҳкамасининг “Ўзбекистон Республикаси ҳудудида пиротехника воситалари айланишини тартибга солиш чора-тадбирлари тўғрисида”ги қарори билан пиротехника воситалари ноқонуний айланишининг олдини олиш, истеъмолчиларнинг ҳуқуқлари ҳимоя қилинишини таъминлаш мақсадида Ўзбекистон Республикаси ҳудудида лицензиясиз пиротехника воситаларини олиб кириш, ишлаб чиқариш, ташиш, сақлаш, сотиш ва улардан фойдаланиш тақиқланган. Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодекснинг 185-моддаси билан пиротехника буюмларини қонунга хилоф равишда ишлаб чиқариш, тайёрлаш, сақлаш, ташиш, жўнатиш, улардан фойдаланиш, худди шунингдек уларни қонунга хилоф равишда Ўзбекистон Республикасига олиб кирганлик ёки ўтказганлик учун маъмурий жавобгарлик белгиланган бўлиб, ҳуқуқбузарлик ашёларини мусодара қилиб, энг кам иш ҳақининг йигирма бараваригача миқдорда жарима солишга сабаб бўлади. Шунингдек, Жиноят кодексининг 250-моддада (Пиротехника буюмларининг қонунга хилоф муомаласи) пиротехника буюмларини қонунга хилоф равишда ишлаб чиқариш, тайёрлаш, сақлаш, ташиш, жўнатиш, улардан фойдаланиш, худди шунингдек уларни қонунга хилоф равишда Ўзбекистон Республикасига олиб кириш (Ўзбекистон Республикасидан олиб чиқиш) ёки ўтказиш анча миқдорда ёхуд шундай ҳаракатлар учун маъмурий жазо қўлланилганидан кейин содир этганлик учун жиноий жавобгарлик белгиланган, ёки саккиз йилдан ўн йилгача озодликдан маҳрум қилиш жазоси қўлланиши кўзда тутилган. Яқиндагина жиноятчиликни олдини олиш ва уни камайтириш учун Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2021-йил 26-мартдаги “Жамоат хавфсизлигини таъминлаш ва жиноятчиликка қарши соҳасида ички ишлар органлари фаолиятини сифат жихатидан янги босқичга кўтариш чора-тадбирлари тўғрисида”ги ПФ-6196-сон Фармонига мувофиқ, шунингдек, мамлакатимизда жамоат хавфсизлигини таъминлаш тизимини янада ривожлантириш ҳамда ушбу соҳадаги давлат сиёсатининг истиқболли йўналишларини белгилаш сифатида фармон имзоланди. Бунга биноан вояга етмаганлар ва ёшлар, айниқса, уларнинг уюшмаган қисми билан манзилли тарбиявий ва профилактик чора-тадбирларини самарали ташкил этиш орқали улар орасида ҳуқуқбузарликни олдини олиш уларни тўғри тарбиялаш жиноятчиликни камайтириш энг устувор мақсад сифатида тасис этилди.

ХУЛОСА
Хулоса қилиб айтганда, қабул қилинган ушбу қонун пиротехника буюмларининг ноқонуний айланиши ва улардан қонунга хилоф равишда фойдаланишнинг олдини олишга қаратилган давлат назоратини самарали амалга оширишни таъминлайди. Унинг ҳаётга татбиқ этилиши эса жамоатчилик хавфсизлигини таъминлаш шунингдек, турли маданий-томошабоп тадбирларни ўтказишда хавфсизлик чораларига риоя этишни таъминлашга хизмат қилиши ҳамда Жамоат хавфсизлиги консепсиясида 2022-2025- йилларда Ўзбекистон Республикасида жамоат хавфсизлигини таъминлаш тизимини ривожлантириш стратегиясига биноан жамоат тартибини сақлаш шу жумладан оммавий тадбирларни ўтказишга жалб қилинадиган вазирлик ва идоралар куч ва воситаларининг биргаликдаги харакатланиш алгоритимни ишлаб чиқиш ва уни доимий такомиллаштириш тартиби. Жамоат хавфсизлигини фаолиятига замонавий шакл ва иш усулларини ҳамда илғор ахборот технологияларни кенг жорий этиш тасис этилди аҳоли саломатлигини сақлаш ёш авлодни ёмон иллатлардан асраб авайлаш оммавий тадбирларни ўтказишда жиноятчиликни олдини олиш керак

                                                      Жинорят ишлари бўйича Узун туман                                                                      судининг раиси О.К.Жуманов

Контрафакт ва қалбаки маҳсулотлар ўртасидаги фарқлар

Замонавий жамият фирибгарлик ва ноқонуний маҳсулот ишлаб чиқариш муаммосига тобора кўпроқ дуч келмоқда. Шубҳасиз, қонун доирасидан ташқарида ишлаб чиқарилган ва сотиладиган ҳар бир нарса адолациз рақобатнинг ўсишини рағбатлантиради ва истеъмолчига, умуман олганда мамлакат иқтисодиётига зарар етказиши мумкин. Шу билан бирга ноқонуний сотилган товарларга нисбатан “контрафакт” ва “қалбаки” (“сохталаштириш”) каби тушунчалар ишлатилишини ҳам билиши муҳимдир. Кўпчилик учун ушбу тушунчалар маъно жиҳатидан ўхшаш бўлиши мумкин, аммо улар синоним эмас.

КОНТРАФАКТ

“Контрафакт” атамаси ҳар қандай шахснинг интеллектуал мулк ҳуқуқларини бузган ҳолда ишлаб чиқарилган барча маҳсулотга тегишли. Контрафакт ишлаб чиқарувчилар таниқли брендлар ва логотипларни қонуний бренд эгаси томонидан ишлаб чиқарилмайдиган сохта маҳсулотларга жойлаштириш орқали харидорларни йўлдан оздиради. Ушбу маҳсулотлар хавфсиз ва ўзига хос кўринишга эга бўлиши мумкин, аммо уларни ишлаб чиқариш ва сотиш ноқонуний ҳисобланади.
Қонунчилик даражасида контрафакт маҳсулот Ўзбекистон Республикасининг 2001 йил 30 августдаги 267-ИИ-сонли “Товар белгилари, хизмат кўрсатиш белгилари ва товар келиб чиққан жой номлари тўғрисида” ва 2006 йил 20 июлдаги ЎРҚ-42-сонли “Муаллифлик ҳуқуқи ва турдош ҳуқуқлар тўғрисида”ги Қонунларда келтирилган. Ушбу қонуннинг 27-моддасида “Товар белгисидан ёки адаштириб юбориш даражасида у билан ўхшаш бўлган белгидан товарларда, товарларнинг этикеткаларида, ўровларида қонунга зид равишда фойдаланилганда улар сохталаштирилган (контрафакт) бўлади”. Асарларнинг ва турдош ҳуқуқлар объэктларининг такрорланиши ёки тарқатилиши муаллифлик ҳуқуқи ва турдош ҳуқуқларни бузган ҳолда амалга ошириладиган нусхалари контрафакт нусхалардир. Ушбу Қонунга мувофиқ муҳофаза қилинадиган асарларнинг ва турдош ҳуқуқлар объэктларининг бундай асарларни ва турдош ҳуқуқлар объэктларини муҳофаза қилиш тўхтатилган ёки ҳеч қачон муҳофаза қилинмаган давлатлардан ҳуқуқ эгаларининг розилигисиз импорт қилинадиган нусхалари ҳам контрафакт нусхалардир.
Кўп ҳолатларда контрафакт маҳсулотлар асл маҳсулот сифатига мос равишда ишлаб чиқарилади, бу фирибгарларга уларни кўп миқдорда сотиш ва шу билан истеъмолчини алдашга имкон беради.

ҚАЛБАКИЛАШТИРИШ

“Қалбакилаштириш” тушунчаси Ўзбекистон Республикасининг 30.08.1997 йилдаги 483-И-сонли “Озиқ-овқат маҳсулотларининг сифати ва хавфсизлиги тўғрисида”ги Қонуннинг 2 моддасида берилган:
“Озиқ-овқат маҳсулотини қалбакилаштириш — озиқ-овқат хом ашёсининг ҳамда озиқ-овқатларнинг хоссалари ва мезонларини атайлаб ўзгартириш ёки уларни алмаштириб қўйиш”.
Бундан келиб чиқадики, атайлаб ўзгартирилган озиқ ва ноозиқ-овқат маҳсулотлари, материаллар ва маҳсулотлар қалбакилаштирилган деб тан олинади. Яширин фазилатлар ва хусусиятларга эга маҳсулотлар ҳам қалбаки бўлади. Масалан, ушбу тоифага маълумотлар тўлиқ бўлмаган ёки ишончсиз бўлган маҳсулотлар киради.
Истеъмолчи учун қалбаки маҳсулотни ажратиб олиш имкони контрафакт маҳсулотга қараганда анча осонроқ бўлади. Одатда қалбаки маҳсулот ишлаб чиқарувчилар асл бренд, логотип ёки маҳсулот дизайнининг баъзи кўриниш ва хусусиятларини ўзгартиради, холос.
Сотиб олишдан олдин ўйлаб кўринг. Ҳақиқатдан йироқ таклифлар кўринадиган бўлса, демак сиз алданишга дуч келишингиз мумкин. Асл дизайнерлик буюмларнинг нархлари камдан-кам ҳолларда пасайтирилади, шунинг учун фойдали харид қилаётганингизга ишониб шошилманг.
Маҳсулотни диққат билан ўрганинг. Маҳсулот номи ва тавсифининг ёзилиши ва грамматикаси, шунингдек, қадоқлаш сифати ва график чизиқларининг аниқлигини текширинг.
Ишончли дўконларда харид қилинг Интернет орқали буюртма берган бўлсангиз ҳам, интернет дўкон саҳифасида жойлаштирилган шарҳлар ва фотосуратларни текширишга ҳаракат қилинг. Улар ёрдамида дўкон ҳақида ва у қандай маҳсулотлар сотиши борасида кўп нарсаларни билиб олишингиз мумкин.

Ўзингизни контрафакт ва қалбаки маҳсулотдан ҳимоя қилинг!

Узун туман адлия бўлими
бош маслаҳатчиси Б.Боборажаб

“Қурилиш лойиҳаларини амалга оширишда назорат механизмларини такомиллаштириш, жараённинг очиқлиги ва шаффофлигини янада ошириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги Президент қарори (ПҚ–425-сон, 17.11.2022 й.) қабул қилинди.

Қарорга кўра, 2023 йил 1 январдан тегишли давлат дастурлари ва лойиҳалари доирасида объэктларнинг бош лойиҳа-қидирув ва бош қурилиш-пудрат ташкилотлари “Шаффоф қурилиш” миллий ахборот тизимида электрон тендер (танлов) савдолари орқали аниқланади.

Ҳоким ёрдамчиси, маҳалла фаоллари ва ёшлар етакчилари, оммавий ахборот воситалари ва бошқа жамоат ташкилотлари томонидан ҳудудларда амалга оширилаётган ишларнинг ҳолати устидан жамоатчилик назорати ўрнатилади.

Ҳар чоракда вилоят, туман (шаҳар) прокурорлари ва уларга тенглаштирилган прокурорлар томонидан қурилиш соҳасида коррупсия ва қонун бузилиши ҳолатларининг олдини олиш юзасидан кўрилаётган чора-тадбирлар ҳақида кенг жамоатчиликка ахборот бериб борилиши таъминланади.

2023 йил 1 январга қадар қурилиш объэктларини рўйхатга олишдан бошлаб, фойдаланишга қабул қилишгача бўлган барча жараёнлар рақамлаштирилади.

“Шаффоф қурилиш” милли яхборот тизимида 2023 йил 1 январга қадар Дастурлар ва Лойиҳаларнинг рўйхатларини юритиш, уларга киритиладиган барча ўзгартириш ва қўшимчалар акс эттирилади.

Шунингдек, қарорга кўра, “Шаффоф қурилиш” миллий ахборот тизимининг мобил иловаси яратилади.

Узун туман адлия бўлими бошлиғи
У.Донияров

Узун тумани Ахборот хизмати